Podróże

Kamienie milowe w historii budowy kolejki Flåm

Pierwsze plany budowy nowej linii kolejowej, sekundarnej do linii Bergen-Oslo-Sztokholm, pojawiły się już w 1871r. Pomysł ten zgłosił nadleśniczy Hans Gløersen z Voss. W 1908r. Parlament Norweski uwzględnił trasę Myrdal-Flåm w Narodowym Planie Kolejowym. W 1909r. została otworzona linia kolejowa pomiędzy Oslo a Bergen. Jedynym brakującym odcinkiem było odgałęzienie do Sognefjordu. W międzyczasie dokonywano koniecznych pomiarów na planowanej trasie Myrdal-Flåm, żeby inżynierowie kolejowi i decydenci mogli wybrać pomiędzy budową kolei wąskotorowej i normalnotorowej. W 1916r. Parlament Norweski zatwierdził budowę adhezyjnej kolei normalnotorowej, a w 1923r. zdecydował, że będzie to kolej elektryczna. W 1924r. rozpoczęła się budowa kolejki Flåm. Z racji tego, że był to śmiały, wymagający i bardzo kosztowny projekt inżynierii ekstremalnej, jego realizacja zajęła ok. 20 lat. W 1940r. kolej oddano do użytku dla napędzanych parą składów towarowych. W 1941r. zainicjowano ruch pasażerski na tej trasie, a Ministerstwo Transportu nadało jej nazwę Flåmsbana. W 1942r. Flåmsbanę formalnie przyłączono do Norweskich Linii Kolejowych (NSB). W 1944r. Flåmsbanę zelektryfikowano. Dzięki inwestycji w stylizowane na stare lokomotywy i wagony, dokonanej w 1998r. przez przedsiębiorstwo Flåm Utvikling i prowadzonym na szeroką skalę działaniom marketingowym liczba pasażerów kolejki Flåm zwielokrotniła się, by w 2007r. osiągnąć rekordową liczbę 582.286 osób.

Flåmsbana - arcydzieło inżynierii kolejowej. Parametry techniczne linii i szczegóły jej budowy

Wśród normalnotorowych linii kolejowych (o szerokości szyn 1435 mm) trasa linii Flåmsbana jest jedną z najbardziej stromych na świecie. Flåmsbana jest elektryczną, adhezyjną koleją normalnotorową. Nachylenie kolejki na 16 km - 79,3% długości trasy - wynosi aż 55‰, czyli 1:18! Różnica poziomów, jaką pokonuje pociąg na całej swojej trasie o długości 20,2 km pomiędzy Myrdal, położonym na wysokości 865,5 m n.p.m. a Flåm, położonym u stóp Sognefjordu na wysokości 2 m n.p.m. wynosi aż 863,5 m! Minimalny promień skrętu kolejki Flåm wynosi 130 m, a napięcie elektryczne - 15.000 V - 16 2/3 Hz. Kolejka rozwija maksymalną prędkość 40 km/h. Podróż w jedną stronę trwa ok. godziny, jednotorowa trasa ma 8 stacji. Trasa prowadzi przez 20 tuneli (o łącznej długości 5692,4 m), 1 most i 4 tunele wodne.

Realizacja tego śmiałego i wymagającego projektu inżynierii ekstremalnej zajęła ok. 20 lat. Największym wyzwaniem dla zdolnych i odważnych norweskich inżynierów kolejowych była budowa tuneli, z których 18 zostało wydrążonych ręcznie. Drążenie 1 tunelu zajmowało robotnikom ok. miesiąca. Biegnące spiralnie przez góry kręte tunele są najbardziej śmiałym i najdoskonalszym technicznie arcydziełem sztuki inżynierskiej w historii norweskich kolei. W liczącym 888,60 m długości tunelu Vatnahalsen pociąg wykonuje wewnątrz góry pełny skręt o 180°! Jest on konieczny do pokonania stromego wzniesienia. Przez otwór, "okno" w ścianie tunelu turyści mogą rzucić przelotne spojrzenie na dolinę Flåmsdalen i inne odcinki trasy.

Do doliny Flåmsdalen często ześlizguje się śnieg i schodzą lawiny. Żeby uniknąć obszarów największej ekspozycji, Flåmsbana 3 razy przecina rzekę Flåm i dno doliny. Zamiast budować mosty, inżynierowie poprowadzili rzekę przez tunel poniżej torów kolejowych.

Piękno fiordowego krajobrazu na trasie kolejki Flåm i zaskakujące różnice klimatyczne...

Różnica wysokości, jaką pokonuje kolejka Flåm na 20,2 km trasy od górskiej miejscowości Myrdal do Flåm u stóp Sognefjordu to aż... 863,6 m! Taka różnica poziomów znajduje odbicie w różnicach klimatycznych na poszczególnych odcinkach trasy. Zwiedzając tę atrakcję przyrodniczą w październiku, na stacji kolejowej Myrdal zaskoczył mnie intensywnie padający śnieg. Jak wielkie było moje zaskoczenie, gdy po opuszczeniu kolejki na stacji końcowej we Flåm u stóp Sognefjordu rosła soczystozielona trawa i krzaki głogu z czerwonymi owocami!

Fiordy to głębokie zatoki wrzynające się głęboko w głąb lądu, ze względu na budowę geologiczną fiordy są tworami polodowcowymi powstałymi przez zalanie żłobów i dolin polodowcowych. Piękny Aurlandfjord, u którego stóp leży miejscowość Flåm, jest bocznym rozgałęzieniem Sognefjordu - najdłuższego fiordu w Norwegii i drugiego co do długości na świecie. Sognefjord zaczyna się ok. 72 km na północ od miasta Bergen i ciągnie 203 km w głąb lądu, aż do wsi Skjolden; liczy od 1,5 do 6 km szerokości. Rozgałęzia się on na wiele odnóg, takich jak umieszczony na liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO Nærøyfjord.

Zapierające dech w piersiach atrakcje przyrodnicze na trasie kolejki Flåm

Krajobrazy na trasie kolejki Flåm co kilka minut zapierają dech w piersiach... Trasa ta przyciąga turystów z całego świata, czyniąc kolejkę Flåm jedną z największych i najbardziej spektakularnych atrakcji turystycznych Norwegii. Podróż tą trasą to uczta dla oka - możemy tu podziwiać najbardziej dziewicze krajobrazy Norwegii: rzeki głęboko wcięte w wąwozy, wodospady spadające kaskadami po stromych zboczach ośnieżonych gór oraz górskie farmy wczepione w niemal pionowe stoki. Większą część trasy kolejka pokonuje przy krawędzi urwisk. W punktach głównych atrakcji krajobrazowych, takich jak rwący i spiętrzony wodospad Kjossfossen, pociąg robi kilkuminutowe postoje. Można wtedy wysiąść ze składu, podziwiać i uwieczniać spektakularną scenerię. Fotografowanie i filmowanie licznych cudów natury przez uchylone okna pociągu także nie nastręcza większych trudności, ponieważ kolejka przemierza trasę bardzo wolno i majestatycznie.

W miarę, jak wysokość się obniża i pociąg wjeżdża do otoczonej ze wszystkich stron górami doliny Flåmsdalen, naszym oczom ukazuje się piękna, rwąca, błękitna rzeka Flåm i małe, czerwone, typowo skandynawskie domki, świetnie wkomponowane w krajobraz. W średniowiecznej Skandynawii czerwone domki były oznaką bogactwa ich mieszkańców, ponieważ barwniki w tym kolorze były najdroższe.

Myrdal, Flåm i Flåmsbana - atrakcje turystyczne i szczypta informacji praktycznych

Trasa kolejki Flåmsbana zaczyna się na stacji kolejowej w Myrdal (865,5 m n.p.m.), niewielkiej górskiej miejscowości na trasie pociągów Oslo-Bergen. Do Myrdal nie prowadzą żadne drogi asfaltowe, można się tu jedynie dostać koleją lub rowerem! Jedyną atrakcją jest tu sklepik z trolami i innymi norweskimi pamiątkami na stacji kolejowej, będący jednocześnie informacją turystyczną i kasą biletową. Na stacji znajduje się też bezpłatny prysznic i bezpłatne WC.

Podróż kolejką Flåmsbana można odbywać zarówno w kierunku Myrdal-Flåm, jak i Flåm-Myrdal, bardziej spektakularny widokowo jest jednak pierwszy kierunek. Trasa liczy 20,2 km długości, a podróż trwa prawie godzinę. Najlepszymi porami roku na przejazd kolejką są wiosna i lato, ale przejażdżka poza sezonem turystycznym także ma sens. Na stronie www.flaamsbana.no znajdziemy aktualne informacje w j. angielskim i norweskim o cenach biletów indywidualnych i grupowych, przysługujących zniżkach i godzinach odjazdu kolejki. Bilety można nabyć w kasach biletowych na stacjach Myrdal i Flåm oraz u konduktora w pociągu, można płacić kartą.

Mała miejscowość Flåm leży w gminie Aurland u stóp Aurlandfjordu - bocznego rozgałęzienia Sognefjordu. Na stacji kolejowej znajduje się informacja turystyczna i sklep z pamiątkami. Informacje praktyczne o atrakcjach okolicy, zwiedzaniu, zakwaterowaniu i obiektach gastronomicznych znajdziemy na stronie www.visitflam.com . Zaraz obok stacji kolejowej, w żółtym budynku znajduje się Flåmsbana Museet, wstęp bezpłatny (www.flamsbana-museet.no). Kilkaset metrów dalej u stóp fiordu leży mały port, w sezonie turystycznym można odbyć stąd rejs statkiem wycieczkowym po Aurlandfjordzie. Przy porcie zaczyna się malownicza ścieżka krajoznawcza dla pieszych i rowerów, prowadząca brzegiem fiordu. Wokół miejscowości Flåm pną się w górę wąskimi serpentynami i górskimi tunelami asfaltowe drogi dojazdowe.